Tişörtlerde, sweatshirt'lerde, etek ve elbiselerde bolca karşınıza çıkan batik desenleri evde kendiniz de yapabilirsiniz. Üstelik kumaş boyama teknikleri için zor ve profesyonel bir çalışma gerekmez. Batik boyama hakkında bilmek istediğiniz her şeyi yazımızın devamında bulacaksınız.
Kumaş boyama için seçtiğiniz çamaşırların %100 pamuk olması önerilir. Pamuklu kumaşların boyayı emmesi çok daha kolay olacaktır.
Farklı Desenlerle Batik Nasıl Yapılır?
Batik tişört ve kıyafetleri farklı desenlerle renklendirebilirsiniz. Tie dye olarak anılan batik boyada desen yapmak için biraz lastik ve düz tişörte ihtiyacınız var. Tişörtleri belli şekilde katladıktan, büzerek şekillendirdikten sonra renklendirme yöntemi standarttır. Renklendirme aşamasına gelmeden önce çizgiden dairelere kadar farklı desenleri yapmanın yolları için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz.
Çizgili Desenler
Batik tişörtte çizgi deseni yapmak için öncelikle desensiz, düz bir tişörtü zemine serin. Ardından tişörtü eteğinden yakasına doğru dürüm gibi sarın. Uzun rulo olan tişörtü birer karış aralıklarla bağlayın. Bu aşamada lastik bant veya ip de kullanabilirsiniz. Kaç çizgi oluşturmak istiyorsanız o kadar lastik kullanabilir, daha sık da bağlayabilirsiniz. Tişörtü yana doğru katlayıp rulo yaparsanız yatay çizgiler de oluşturabilirsiniz.
Sarmal Çember Desenler
En popüler desenlerden biri olan sarmal desenler ile batik tişört oluşturabilirsiniz. Tişörtü düz bir zemine serdikten sonra, tam ortasına bir parmağınızı koyarak, parmağınızı dairesel olarak hareket ettirin. Tişört parmak hareketinizle sarmal hale gelmeye başlar. Geniş bir lastik ile tişörtü bağlamaya başlayın. İstediğiniz deseni oluşturabilmek için en az 3 lastik ile bağlamalısınız. Lastiklerin kesişim noktası tişörtün sarmalının ortasında olmalı. Her bant, sarmal bir pastanın dilimleri gibi görülür. Elinizde yuvarlak şeklinde büzüşmüş bir tişört ve tam ortasında kesişen lastikler kalmalı.
Puantiye Desenleri
Tişörtü düz bir zemine serin. Ardından baş ve işaret parmaklarınızla tişört üstünde rastgele noktaları hafifçe çekin ve lastikle bağlayın. Çektiğiniz parça ne kadar büyük olursa o kadar büyük puanlar elde edebilirsiniz. Tişört üstünde dilediğiniz kadar nokta oluşturabilirsiniz.
Rastgele Desenle
Rastgele batik desenler ilginizi çekiyorsa işiniz çok daha kolaydır .Tişörtü düz bir zemine serdikten sonra istediğiniz gibi kırıştırın. Ardından dilediğiniz sayıda lastiği buruşturduğunuz tişörte rastgele bağlayın. Kırışık görünüm için farklı yönlerde katlama ve bağlama yapmalısınız.
Batik Boyama Öncesi Hazırlık
Desen kazandıracağınız kumaşları hazırladıysanız ortamı boyamaya uygun hale getirerek işleme geçebilirsiniz. Batik boyama esnasında etrafa sıçrayan boyalar kirlilik oluşturabilir; bu nedenle geniş bir naylon üzerinde çalışmalısınız. Kullanacağınız zemin sert ve düz olmalıdır. Boyama işlemini mümkünse bahçe ve balkon gibi eşyaların daha az olduğu alanlarda yapmayı tercih edebilirsiniz.
Evde yapacaksanız yere ve masa üstüne naylon sermeyi ihmal etmemelisiniz. Tüm malzemeleri dizerek hızlı çalışma sağlayabilirsiniz. Ellerinizi korumak için eldiven bulundurmalısınız. Hamur işlerini soğutmak için kullanılan ayaklı tellerden kullanabilir bu sayede tişörtü hem yüksekte tutabilir hem de daha kolay erişebilirsiniz. Çevrenizde peçete, kağıt havlu ve kuru bir temizlik bezi bulundurmayı unutmamalısınız. Bir kova suyunuz, boyanız ve çamaşır sodanız hazırsa başlayabilirsiniz.
İşlem sonrası boyanın daha hızlı aktive olması için sıcak bir yerde bekletebilirsiniz. Çamaşır makinesinde durulama sonrasında makineyi boş olarak, OMO Active Sıvı deterjanla çalıştırabilir, makine içinde kalan boyanın tamamen temizlenmesini sağlayabilirsiniz.
Elde Kumaş Boyama Nasıl Yapılır?
- ✦
Öncelikle kumaşınızı tamamen kaplayacak kadar suyu bir kovaya doldurun. İçine çamaşır sodası koyarak kumaşı basın ve ıslatın. Yirmi dakika kadar beklemelisiniz. (Çamaşır sodası yoksa sadece oda sıcaklığında su kullanabilirsiniz.)
- ✦
Ellerinizde plastik eldiven olmalı ve cildiniz boyaya temas etmemelidir.
- ✦
Eğer renklerin birbirine karışmadığı bir görünüm istiyorsanız kuru boyama yapabilirsiniz. Batik teknikte renk geçişkenliği istendiği için ıslak uygulama daha çok tercih edilir.
- ✦
Boyaların kutularında ne kadar su ile karıştırılması gerektiği yazar. İdeal ölçüde karışım hazırlamak için kullanacağınız kadar boyayı plastik bardaklar içine alabilir ve su ekleyebilirsiniz. Su oda sıcaklığında olmalıdır.
- ✦
Soluk renkler için daha bol su, daha canlı renkler içinse az su kullanarak boyayı seyreltebilirsiniz.
- ✦
Seyreltilen boyaları kolay dökülecek şişelere koyabilirsiniz. Hazırladığınız buruşturulmuş, bağlanmış kumaşları hamur işi için kullanılan telin üstüne alın. Su ve boya damlamaması için telin altına tepsi veya geniş bir kase koyabilirsiniz.
- ✦
Kumaşın üstüne dilediğiniz renkleri dökmeye başlayın. Yaratıcılığınıza göre farklı renkleri bir arada kullanabilirsiniz. Kat kat veya yan yana uygulamanız da mümkün. Dilerseniz tek renk de yapabilirsiniz.
- ✦
Katmanlı boyama yapacaksanız önce açık rengi, sonra koyu olanı püskürtmeyi deneyin. Kontrast renklerle zıtlığın uyumunu yakalayabilirsiniz.
Geleneksel Batik Tekniği: Shibori
Japonya'dan dünyaya yayılan batik boyama türünün tarihi 8. yüzyıla kadar uzanır. Genellikle çivit mavisinin kullanıldığı boyama tekniğinde ahşap parçalar, hasır iplikler, yünlü, ipek, keten veya pamuklu kumaşlar ile çalışma yapılır. Shibori adı verilen toz boya kullanılan teknikte, günümüzde farklı renkler de tercih edilebilir. Turuncu, kırmızı gibi renklerle de boyama yapabilirsiniz. Kumaşı dilediğiniz gibi katladıktan, büzüştürdükten sonra ahşap parçalarla ve mandallarla sabitlemeniz ve aynı batik gibi boyamanız yeterlidir. Dilerseniz benzer boyutlarda halka desenler oluşturması için bağladığınız lastiklerin içine çakıl taşı veya boncuklar yerleştirebilirsiniz.
2 litre kadar suya 1 çay kaşığı indigo mavisi boya atıp karıştırarak boyama yapabilirsiniz. Boya çeşidine göre Shibori esnasında tuz veya sabitleyici kullanmak gerekebilir. Kumaşları ahşap sopalara sarıp üzerine ipler dolamak ve farklı desenler oluşturmak bu teknikte oldukça yaygındır. Boyama sonrası aynı klasik batikte olduğu gibi kumaşlar kurumaya bırakılır, kuruduktan sonra lastikler açılır, taşlar ve boncuklar çıkarılır. Sonrasında soğuk su ile durulanan kumaşlarda renk sabitlenir ve kurumaya bırakılır. Kimi uygulayıcılar kullanım öncesi boyadıkları kumaşları ütülemeyi tercih etmektedir.
Batik Yapımı Bitti, Boya Nasıl Kuruyacak?
- ✦
Kumaşın boyama işlemi bittikten sonra nemli kalması gerekir. Bunun için kumaşı, temiz, boş bir naylon torbaya koyabilir veya streç filme sarabilirsiniz.
- ✦
4 ila 6 saat arası bekletmelisiniz. Böylece boya kumaşa iyice işler. Boya sabitlendikten sonra kumaşı poşetten çıkartabilirsiniz.
- ✦
Lastikleri veya ipleri açın. Boyanın fazlasını akıtmak amacıyla soğuk su ile nazikçe durulayın. Bu esnada çevreye boya ve su sıçramaması için düşük tazyikli suda, ağır hareketlerle durulamayı gerçekleştirin.
- ✦
İyice duruladıktan sonra, kumaşı, tişörtü, çamaşır makinesine tek başına atın. Soğuk suyla yıkama ayarında durulayın. Tişörtü asarak kuruttuktan sonra giyebilirsiniz.
Batik ile Neler Yapılabilir?
Batik boyamayı nevresimlerinizde ve giyim ürünlerinde kullanabilirsiniz. Batik ile boyanan kumaşı şal haline getirmeniz veya çanta yapmanız mümkündür. Batik desenli elbiseler, aksesuarlar, koltuk ve yatak örtüleri, duvar ve masa örtüleri görebilirsiniz. Batik deseni hem giyiminizde hem de yaşam alanlarınızda dilediğiniz gibi kullanmanız mümkün.
Yapımı oldukça kolay olan batik boyama ile eski eşyalarınıza yeniden hayat vermeniz, farklı tasarımlarla solmuş renkleri canlandırmanız oldukça keyifli olacaktır. Seçtiğiniz kumaşın, boya rengini kapatmayacak açık tonlarda olmasını tercih edebilirsiniz. Boyama yapılacak kumaşın desensiz olması oldukça önemlidir.
