Çevre Kirliliğinin Nedenleri, Etkileri ve Yapılması Gerekenler

Endüstriyel faaliyetlerin neden olduğu atıklar, biyosferde hızla yayılırken ekolojik dengeyi alt üst ediyor. Bacalardan atmosfere karışan duman ve gazların, fabrika atıklarının kontrollerinin doğru şekilde gerçekleştirilmemesi veya ekosistem ile uyumlu üretim araçlarının tercih edilmemesi, suyu ve toprağı en çok kirleten sebeplerin başında geliyor.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun 2016 verilerine göre ülkemizde günlük kişi başına ortalama 1.17 kg katı atık oluşuyor. Bu oranlar ülkeye göre değişse de dünya çapında düşünüldüğünde ortaya kesin olarak hesaplanması güç bir rakam çıkıyor. Çevre kirliliğinin bir diğer sebebi olan evsel ve ticari atıkların geri dönüşümü konusu ise son yıllarda sıklıkla gündemde yerini almaktadır.

Ulaşım araçları aracılığıyla havaya karışan karbonmonoksit, kükürtdioksit gibi gazlar, hidrokarbonlar ve kurşun gibi bileşikler, hava kirliliği başta olmak üzere çevre kirliliğini artırıyor.

Şehirlere doğru yaşanmakta olan göç dalgası, bitkileri ve hayvanları ciddi oranda etkiliyor. Artan göç ile nüfus yoğunluğunun yaşandığı yerlerde doğa hızla tahrip edilmektedir. Bitkilerin ve hayvanların yaşam alanları kurulan şehirler ve yerleşim yerleri nedeniyle yok olmaktadır.

Ürünlerin yetiştirilmesinde kullanılan gübreler ve yapay unsurlar da çevre üzerinde olumsuz etkilere neden oluyor. Yanlış sulama uygulamaları sonucunda kullanılan ilaçlar, derine inip su kaynaklarına karışabiliyor.

Çevre kirliliği araştırmaları sonucunda, fosil yakıt tedarik edilen bölgelerdeki canlıların çok büyük zararlara maruz kaldığı ortaya çıkmıştır. Özellikle kömür, petrol ve doğalgaz çıkan alanlarda çevrenin göz ardı edilemeyecek boyutlarda kirlendiği net olarak gözlemlenmiştir.

Çevre kirliliği yaratan emisyonlarla başa çıkmanın en iyi yolu yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek olsa da siz de evinizde elektrik kullanımını azaltarak bu çabaya katkıda bulunabilirsiniz. Düşük watt'lı ampulleri tercih etmek, kullanmadığınız elektronik eşyaları fişten çekmek, kıyafetlerinizi yıkadıktan sonra kurutma makinesi yerine asmak gibi ev içi önlemler, enerjinin kontrollü kullanımı açısından doğru tercihler olarak öne çıkıyor.

Et tüketimi; metan, CO2 ve azot oksit gibi sera gazlarının fazlasıyla salınmasından sorumludur. Bu gazlar, küresel ısınma ve iklim değişikliğine sebep olur. Hayvancılık çevre kirliliğine çeşitli şekillerde katkıda bulunur. Hayvancılık, atmosfere çok büyük miktarlarda karbondioksit salınımına sebep olmaktadır.

İnek ve koyun gibi hayvanlar, yiyecekleri sindirirken büyük miktarlarda metan üretir. Aynı şekilde geviş getiren hayvanların ürettiği gübre de metan salmaktadır. Birçok gübre azot bazlıdır ve bunlar azot oksit emisyonları üretir.

Karbon ayak izini azaltmak için atmamız gereken 10 adımı mutlaka öğrenin.

Tüm bu etkenler çevre kirliliğinin başlıca nedenleri arasında yer alsa da çevre kirliliğinin pek çok başka nedeni var. Çevre kirliliği sebepleri arasında şunlar sayılabilir: Göç ve plansız kentleşme, su, kağıt, kömür gibi kaynakların ihtiyaç fazlası kullanımı, sulak alanların ve göllerin kurutulması, aşırıya kaçan otlatma ve doğal bitki örtüsünün tahrip edilmesi, maden, kireç, taş ve kum ocakları, kanalizasyon sularının arıtılmadan alıcı ortamlara verilmesi ve sulama faaliyetlerinde kullanılması, ormanların tahrip edilmesi, yangınlar ve erozyon, kaçak avlanma. Televizyon, bilgisayar ve röntgen, tomografi ve benzeri tıbbi cihazların yaygınlaşması ile meydana gelen radyasyon ve kentsel gürültü de çevre kirliliğinin nedenleri arasında yer almaktadır.

Çevre kirliliğini önlemeye katkıda bulunmak için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biri, aracınızı kısa yolculuklar için kullanmayı bırakmak. Hava güzel, yolunuz da kısaysa yürümeyi seçerek hem biraz egzersiz yapmış hem de güzel havanın tadını çıkarmış olursunuz.

Evinizin yakınında otobüs durağı varsa veya gideceğiniz yere metroyla ulaşabiliyorsanız, neden olmasın? Araba kullanmadığınız için karbon ayak izinizi düşürmüş olursunuz. Ayrıca bu sayede gözünüz trafikte değil, uzun zamandır başlamak istediğiniz kitapta olabilir.

Böylece gıdaların kaynağından mutfağınıza gelmesine kadar oluşan karbon emisyonlarını da azaltmış olursunuz. Hatta mümkün olduğu ölçüde kendi ürünlerinizi yetiştirmeyi deneyebilirsiniz.

İkinci el ürün almak, kullanılmış giysilerinizi veya ihtiyaç fazlası eşyalarınızı diğer insanlarla paylaşmak da önemli bir adım olacaktır.

Minimalist yaşam tarzı tercih ederek hem kendi hayatınızı kolaylaştırabilir hem de çevreyi korumaya dolaylı olarak katkı sağlayabilirsiniz.

Evde geri dönüşüm yaparak doğayı koruyabilirsiniz. Karton bardak yerine termos, plastik pipet yerine metal pipet kullanmak gibi yöntemlerle kişisel atıklarınızı azaltabilirsiniz. Unutmayın dönüştürülebilir atıklarınızı geri dönüşüme kazandırmak, çevre kirliliğine karşı bireysel mücadelenin olmazsa olmazları arasındadır.

Çevreyi korumak için çevre kirliliği ile savaşan sivil toplum kuruluşlarına maddi veya manevi destek olmayı tercih edebilirsiniz.